Serdecznie zapraszamy wszystkich głodnych wiedzy uczniów oraz ich nauczycieli na kolejne edycje konkursów Pingwin i Panda z biologii. Konkursy o różnym stopniu trudności przeznaczone są dla uczniów klas V, VI, VII i VIII szkoły podstawowej (Pingwin i Panda).
Konkursy z biologii odbędą się: 25.11.2022 r. - Pingwin i 19.04.2023 r. - Panda w szkołach, które terminowo dokonały zgłoszenia. Godzinę rozpoczęcia ustala szkolny koordynator konkursu. Każdy konkurs trwa 45 minut + 10 minut na sprawy organizacyjne. Materiały niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia konkursu otrzymają Państwo drogą pocztową.
Konkursy z biologii przeprowadzane są w formie testów jednokrotnego wyboru. Każdy test to 30 pytań z czterema wariantami odpowiedzi. Dla najlepszych uczniów EDI przygotował atrakcyjne nagrody.
Jeżeli mają Państwo pytania chętnie na nie odpowiemy. Prosimy o kontakt telefoniczny: (22) 509-86-70 lub na adres e-mail: edi@edi.edu.pl
EDI życzy powodzenia!
Ulotka informacyjna - konkurs PINGWIN
Ulotka informacyjna - konkurs PANDA
Zakres tematyczny - PINGWIN
Klasa V szkoły podstawowej
1. Składniki chemiczne organizmów:
- pierwiastki budujące ciało organizmów
- podstawowe grupy związków chemicznych występujących w organizmach (białka, cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe, woda, sole mineralne) - budowa, przykłady i ich funkcje
- komórka zwierzęca i jej budowa
- komórka roślinna i jej budowa
- komórka bakteryjna i jej budowa
- samożywność i fotosynteza (substraty i produkty)
- dlaczego rośliny przeprowadzają fotosyntezę?
- chemosynteza
- cudzożywność
- jak odżywiają się organizmy cudzożywne?
- sposoby oddychania organizmów (oddychanie tlenowe, fermentacja, substraty i produkty
2. Mikroskop, preparaty i obserwacje:
- budowa mikroskopu optycznego
- mikroskop elektronowy
- obliczanie powiększenia mikroskopu
Klasa VI szkoły podstawowej
1. Zakres materiału klasy 5 oraz:
2. Zwierzęta i ich królestwo:
- cechy zwierząt
- kręgowce i bezkręgowce
- grupy systematyczne kręgowców i bezkręgowców
3. Zwierzęta i ich tkanki:
- rodzaje tkanek zwierzęcych
- obserwacje tkanek pod mikroskopem
- krew jako tkanka płynna
- cechy charakterystyczne poszczególnych tkanek zwierzęcych
4. Od parzydełkowców do pierścienic:
- środowisko życia parzydełkowców
- budowa parzydełkowców
- postacie parzydełkowców
- przegląd parzydełkowców
- przedstawiciele parzydełkowców
- środowisko życia i tryb życia płazińców
- charakterystyczne cechy płazińców
- rozwój tasiemca
- przedstawiciele płazińców
- sposoby zarażenia się tasiemcem, zasady profilaktyki
- środowisko życia nicieni
- charakterystyczne cechy nicieni
- choroby wywoływane przez nicienie
- środowisko i tryb życia pierścienic
- pierścienice w przyrodzie, ich budowa
- przedstawiciele pierścienic
Klasa VII szkoły podstawowej
1. Zakres tematyczny klasy 6.
2. Świat zwierząt. Od parzydełkowców do pierścienic.
3. Aparat ruchu - aktywny i bierny:
- podział, budowa i znaczenie mięśni, szkielet osiowy, obręczy i kończyn, podział i budowa kości
- higiena i choroby układu ruchu
- budowa kręgów stanowiących aparat ruchowy głowy
4. Układ krążenia:
- budowa i funkcja
- budowa naczyń krwionośnych, serca
- grupy krwi
- proces krzepnięcia krwi
- higiena i choroby układu krążenia
- budowa i funkcje krwi
5. Układ odpornościowy:
- budowa i funkcja
- podział odporności
- zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego
6. Układ pokarmowy:
- odżywianie: składniki pokarmu (białka, cukry, tłuszcze, witaminy i ich przegląd, sole mineralne)
- budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego
- zasady prawidłowego żywienia
- witaminy
- trawienie i wchłanianie składników pokarmowych
Klasa VIII szkoły podstawowej
1. Zakres tematyczny klasy 7.
2. Genetyka:
- przebieg replikacji
- podziały komórkowe
- ekspresja informacji genetycznej
- cechy kodu genetycznego
- podstawowe pojęcia w genetyce, w tym: gen, genotyp, fenotyp, genom, kariotyp, homozygota, heterozygota, genofor, nukleoid
- budowa kwasów nukleinowych i ich formy; budowa nukleotydu i nukleozydu
- dziedziczenie cech u człowieka, w tym grup krwi; dominacja zupełna; I i II Prawo Mendla
- podział i przyczyny zmienności, w tym: środowiskowa, rekombinacyjna i mutacyjna
- mutacje punktowe (substytucje, insercje i delecje); mutacje chromosomowe strukturalne (delecja, translokacja) i liczbowe (monosmie, trisomie, tetrasomie, nullisomie)
3. Ekologia:
- podstawowe pojęcia w ekologii
- tolerancja ekologiczna; przykłady gatunków wskaźnikowych; stenobionty i eurybionty
- organizm a środowisko
- interakcje między i wewnątrzpopulacyjne
- strategie rozrodu - r i K
- zależności pokarmowe - interakcje antagonistyczne i nieantagonistyczne wraz z przykładami - allelopatia, pasożytnictwo, drapieżnictwo, roślinożerność, konkurencja, protokooperacja, komensalizm, mutualizm; pojęcie mutualizmu fakultatywnego i obligatoryjnego; łańcuch spasania i detrytusowy; piramidy troficzne; sieci zależności pokarmowych
- materia i energia w ekosystemie
- cechy i struktura populacji; krzywe przeżywania (wklęsła, wypukła) i wzrostu populacji - jotowata i esowata
- cykle biogeochemiczne - węgiel, azot
- struktura i funkcjonowanie ekosystemu
- biomy lądowe
- sukcesja ekologiczna
- zanieczyszczenia środowiska
- gatunki inwazyjne
- źródła i skutki zanieczyszczeń atmosfery, hydrosfery i litosfery; dziura ozonowa, efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, smog
- odpady i ich segregacja - pojemniki do segregacji i zasady segregacji odpadów
4. Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody:
- rodzaje zasobów przyrody oraz skutki ich niewłaściwej eksploatacji
- odnawianie zasobów przyrody
- zrównoważony rozwój
- ochrona zasobów przyrody na co dzień
5. Człowiek i środowisko:
- sposoby ochrony przyrody
- wpływ człowieka na różnorodność biologiczną
- racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody
- różnorodność biologiczna
Zakres tematyczny - PANDA
Klasa V szkoły podstawowej
1. Tkanki i organy roślinne:
- rodzaje tkanek
- przystosowania budowy poszczególnych tkanek roślinnych do pełnienia określonych funkcji
- miejsca występowania tkanek roślinnych
- tkanki pod mikroskopem
- korzeń - funkcje, strefy korzenia, systemy korzeniowe, przekształcenia korzeni
- łodyga - rodzaje pędów, budowa zewnętrzna łodygi, funkcje łodygi, przekształcenia łodygi
- liść - główne funkcje liścia, budowa liścia, przekształcenia liścia
2. Mchy:
- środowisko życia
- budowa i znaczenie mchów
- przedstawiciele mchów
- cechy pospolitych gatunków mchów
3. Widłaki, paprocie i skrzypy:
- miejsce występowania paprotników
- charakterystyczne cechy paproci, skrzypów i widłaków
- budowa zewnętrzna przedstawicieli paprociowych, widłakowych, skrzypowych
Klasa VI szkoły podstawowej
1. Zakres materiału klasy 5 oraz:
2. Stawonogi:
- środowisko życia stawonogów
- charakterystyczne cechy budowy stawonogów
- podział stawonogów na skorupiaki, owady i pajęczaki
- cechy budowy zewnętrznej skorupiaków
- przedstawiciele skorupiaków
- wspólne cechy budowy zewnętrznej owadów
- aparaty gębowe owadów
- odnóża owadów
- przystosowania owadów do życia w różnych środowiskach
- przedstawiciele owadów
- tryb życia pajęczaków
- charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej pajęczaków
- przedstawiciele pajęczaków
3. Mięczaki:
- środowisko oraz tryb życia mięczaków
- wspólne cechy mięczaków
- różnice w budowie ślimaka, małży i głowonogów
- przedstawiciele ślimaków, małż i głowonogów
4. Kręgowce zmiennocieplne: Płazy - kręgowce wodno-lądowe:
- środowisko życia płazów
- przystosowania płazów do życia w środowisku wodno-lądowym
- narządy oddechowe płazów
- rozmnażanie i rozwój płazów
- zróżnicowanie budowy i trybu życia płazów
- gatunki płazów żyjące w Polsce
- przegląd płazów
- gatunki chronione płazów
5. Kręgowce zmiennocieplne: Gady - kręgowce, które opanowały ląd:
- środowisko życia gadów
- przystosowania gadów do życia na lądzie
- rozmnażanie się i rozwój gadów
- zróżnicowanie budowy i trybu życia gadów
- błony płodowe i ich rola
- gatunki gadów żyjących w Polsce
- gatunki chronione gadów
Klasa VII szkoły podstawowej
1. Zakres tematyczny klasy 6.
2. Narządy zmysłów człowieka.
- charakterystyka narządów zmysłów
- wady wzroku i słuchu
3. Regulacja nerwowa i hormonalna:
- podział układu nerwowego
- charakterystyka układu nerwowego
- budowa neuronu
- odruchy i budowa łuku odruchowego
- choroby układu nerwowego
- budowa i funkcjonowanie układu hormonalnego
4. Rozmnażanie, wzrost i rozwój:
- budowa i rola żeńskiego i męskiego układu rozrodczego
- choroby przenoszone drogą płciową
- od poczęcia do narodzin; rozwój płodu
- ciąża - planowanie, higiena i zagrożenia
- od narodzin do starości
- podstawowe metody i środki antykoncepcyjne
Klasa VIII szkoły podstawowej
1. Zakres tematyczny klasy 7.
2. Ekologia:
- podstawowe pojęcia w ekologii
- tolerancja ekologiczna; przykłady gatunków wskaźnikowych; stenobionty i eurybionty.
- organizm a środowisko
- interakcje między i wewnątrzpopulacyjne
- strategie rozrodu - r i K
- zależności pokarmowe - interakcje antagonistyczne i nieantagonistyczne wraz z przykładami - allelopatia, pasożytnictwo, drapieżnictwo, roślinożerność, konkurencja, protokooperacja, komensalizm, mutualizm; pojęcie mutualizmu fakultatywnego i obligatoryjnego; łańcuch spasania i detrytusowy; piramidy troficzne; sieci zależności troficznych
- materia i energia w ekosystemie
- cechy i struktura populacji; krzywe przeżywania (wklęsła, wypukła) i wzrostu populacji - jotowata i esowata
- cykle biogeochemiczne - węgiel, azot
- struktura i funkcjonowanie ekosystemu
- biomy lądowe
- sukcesja ekologiczna
- zanieczyszczenia środowiska
- gatunki inwazyjne
- źródła i skutki zanieczyszczeń atmosfery, hydrosfery i litosfery; dziura ozonowa, efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, smog i jego rodzaje
- odpady i ich segregacja - pojemniki do segregacji i zasady segregacji odpadów
3. Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody:
- rodzaje zasobów przyrody oraz skutki ich niewłaściwej eksploatacji
- odnawianie zasobów przyrody
- zrównoważony rozwój
- ochrona zasobów przyrody na co dzień
4. Genetyka:
- genetyka klasyczna I i II Prawo Mendla
- dziedziczenie cech - dominacja zupełna i niezupełna, kodominacja (dziedziczenie grup krwi), cechy sprzężone z płcią Hemofilia i daltonizm); zadania genetyczne
- zmienność organizmów; zmienność mutacyjna; mutacje punktowe i chromosomowe liczbowe - przykłady chorób punktowych - autosomalnych recesywnych, dominujących oraz chorób chromosomowych liczbowych i strukturalnych oraz ich zapisy
- mutacje punktowe (substytucje, insercje i delecje); mutacje chromosomowe strukturalne (delecja, translokacja) i liczbowe (monosmie, trisomie, tetrasomie, nullisomie)
- przykłady cech recesywnych i dominujących u człowieka
- pojęcia: kariotyp, genom, gen, genotyp, mutacja milcząca, spontaniczna, indukowana, dynamiczna, zmiany sensu, zmiany ramki odczytu